Corona virüsün havacılığa etkileri
Dünya havacılık sektörü tarihinin en büyük krizini yaşıyor! Havacılık sektörü an itibarıyla 314 Milyar dolarlık bir kayıp yaşamakta. Bunun sebebi ise coronavirüsün havacılığa ağır etkilerinin en az 6 ay gibi uzun bir süre olmasından kaynaklı. Sadece ikinci çeyrekte dünya genelinde toplam nakit kayıplar 61 Milyar dolar. Nakit akışı havayolları için hayati önem taşımakta. Havayolu sektörü çok yüksek seviyelerde sabit giderleri (hig fix cost ratio) olduğu için likiditenin de bir o kadar önemi var. Bu krizin şimdiye kadar olan küresel krizlerden en büyük farkı / ‘alameti farikası’ krizin dünya geneline yayılması malesef senkron bir şekilde olmaması, yani her bölgeye çok farklı zamanlarda yayılması. Dolayısıyla yoğunluklu olarak 1. çeyrekte Çinde yaşanan kriz 2. çeyrekte ABD’de yaşanmakta ve 3. çeyrektede Afrika, Latin Amerika vs bölgelerde yaşanıyor olması ‘handicap’ sürecini oldukça uzatıyor. Tedirginlik ve korkununda etkisinin devam edeceğini varsayarsak seyahat ekosistemi (havayolu, ulaşım kanalları, turizm, acenteler) en iyi ihtimal ile 6 ay boyunca 90%a varan gelir kayıpları yaşayacak.
Kriz sürecinde sektörde neler olacak
Finansal stabilitesi güçlü ve nakit rezervleri güçlü havaollarının dayanma gücü bu süreçte daha fazla. Bu ortamda 3 ay boyunca nakit girdisi olmadan (cash flow) sadece nakit rezervleri olanlar dayanabilir. İkinci 3 ayda ise bütün havayollarının ek nakit desteğe, banka kredilerine ve kamusal desteğe ihtiyacı olacaktır. Hayatta kalmanın diğer önemli ana başlığı ise filodaki leasing oranı. Leasing uçak oranı yüksek olan havayolları uçmadığı süreçtede kontrat şartları gereği ödemelerine devam ederken, uçakları satın almış ve ödemiş havayollarının sabit giderleri çok daha düşük olacak. Havayollarının devlet desteği almadan bu süreci 1 sene ve fazlası kendi imkanları ile finansal açıdan idare etmeleri mümkün değil. Havayolları bu sene sonua kadar anca kapasitelerinin 30% unu uçabileceklerini ve 2021de 50-60% kapasite ile uçacaklarını ve tam toparlanmanında 2022 den önce olmayacağını varsayıyorum. Likidite sorununu çözemeyen ve finansal açıdan kurtarılamayan havayolları malesef 2020 içinde sektörden elenecekler. O havayollarının destinasyon ve slotlarını ayakta kalan havayolları alacaktır. Ama 2022’de bile 2019’da gördüğümüz sefer sayılarından (ASK) daha düşük sayıda uçuş yapılacaktır. 2020 ve 2030 arasında beklediğimiz sektör konsolidasyonu 2020/2021 de tamamlanacaktır ve özellikle Avrupa, Ortadoğu ve Asya bölgelerinde elemeler olacaktır ve kartlar 2022’ye kadar yeniden dağıtılacaktır. Krizin havayollarına pozitif etkileride yapılamayan reorganizasyon ve değişiklikler bu süreçte yapılacak. Kurum kültürünün transformasyonu, personel çıkarma ve eski uçakların filodan çıkarılıp yerine maliyeti ve karbon emisyonu daha düşük uçakların alınması için bir imkan olacak.
Kriz sonrası havacılık
Kriz sürecinde ve sonrasında uçuş hatları kademeli olarak destinasyonlar yeniden dizayn edilerek başlatılacak. Likiditenin zayıf olması ve talebin düşük olacağından 100% kapasite ile uçuşların yeniden start verilmesi mümkün değil. Bu süreçte en önemli çalışma algoritmalar ile erken-talep-indikasyonları (early deman indications) yaparak talep analizini doğru yapmak. Bu krizdede ,9/11 sonrası olduğu gibi, yeni uygulamalar başlatılacak (güncel test sonuçlarının dijital olarak havayoluna/gümrük polişi ile paylaşılması gibi). Uçak koltuk konfigürasyonlarının değişme ihtimali ekonomi sınıfında yolcu bilet fiyatlarının artmasına neden olacak. Kriz sürecinde Dünya genelinde iş dünyası sanal toplantılara alışacağı için kurumsal şirketlerde yeni uygulamalar getirilerek seyahatler kısıtlanacak. Buda uçaklardaki business class konfigürasyonlarını etkileyecek ve geniş gövdeli uçaklarda 48-50 kadar business class koltuğa ihtiyaç olmayacak. Sonuç olarak korona sonrası bir kaç sene boyunca dünyayı daha az uçak, daha az sefer sayısı ve daha az hava trafiği bekliyor.